1. Сұрақ: Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік шекарасы арқылы құрастырылмаған немесе бөлшектелген түрде, оның ішінде жасақталмаған немесе жасалып бітпеген түрде өткізілетін тауарларға сыныпталу туралы шешімін алған декларант, тауар компоненттерін декларациялауда жалпыға бірдей белгіленген тәртіппен кедендік декларациялаудың ерекшеліктері бойынша жүзеге асыра алады ма? (ҚР КК 190-бабын қолданбай)?

Жауап: Қазақстан Республикасы Кодексінің "ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ КЕДЕНДІК РЕТТЕУ ТУРАЛЫ" (бұдан әрі  ҚР Кодексі) 190-баптың 3-тармағында белгіленген ЕАЭО кедендік шекарасы арқылы өткізілетін тауарларды кедендік декларациялау ерекшеліктерін қолдану шарттары құрастырылмаған немесе бөлшектелген түрдегі, оның ішінде жиынтықталмаған немесе жасалып бітпеген түрдегі кедендік декларациялаудың ерекшеліктері белгіленген.

Бұл ретте егер декларант жинақталмаған түрде жеткізілетін тауарларды сыныптау туралы Шешім (бұдан әрі - Шешім) алған жағдайда, декларанттың тауарларды кедендік декларациялау ерекшеліктерін қолдану міндеті емес, құқығы болып табылады.

Яғни, декларант кедендік декларациялау ерекшеліктерінің тиісті шарттар сақтаған жағдайда, ҚР кодексінің 190-бабының 3-тармағын қолдануға құқылы.

Сонымен бірге, декларант жалпыға бірдей белгіленген тәртіппен декларациялауы мүмкін, тіпті егер ол кеден органынан Шешім алған жағдайда. Мұндай жағдай кеден заңнамасын бұзу болып табылмайды.

2. Сұрақ: Тауар компоненттерін кедендік транзит кедендік рәсімімен орналастыру кезінде бөлшектелген түрде әкелінетін, ЕАЭО СЭҚ ТН сәйкес тауарды алдын-ала сыныптау туралы шешімінің орнына немесе  Одақтың кедендік шекарасы арқылы өткізілетін тауардың құрастырылмаған немесе бөлшектелген түрдегі, оның ішінде жиынтықталмаған немесе жасалып бітпеген түрдегі тауарды сыныптау туралы шешімін кеден органына сыныптау коды көрсетілген, басқа да құжаттарды, мысалы әкететін елдің экспорттық декларациясын ұсынуға бола ма?

Жауап: Қазақстан Республикасы Кодексінің "ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ КЕДЕНДІК РЕТТЕУ ТУРАЛЫ" (бұдан әрі - ҚР Кодексі) 4-тармағының екінші абзацы және 41-бабы 5-тармағының екінші абзацы,  тауарларды сыныптау туралы алдын ала қабылданған шешімдерде (бұдан әрі - ААШ) көрсетілген кодтарды немесе қабылданған тауарларды сыныптау бойынша шешімдер, жинақталмаған түрінде жеткізілетін тауарларға (бұдан әрі - ЖТСШ) кедендік декларациялау кезінде «кедендік транзит» кедендік рәсімі бойынша қолданылуы мүмкін. Яғни ААШ немесе ЖТСШ көрсетілген кодтары транзиттік декларацияларда көрсетілуі мүмкін.

Еуразиялық экономикалық комиссиясы Алқасының 07.11.2017ж. №138 Шешімімен (бұдан әрі - ЕЭК) Еуразиялық экономикалық одақ шекарасы арқылы жинақталмаған түрде өткізілетін тауарларға қатысты кедендік транзит кедендік рәсімін қолданудың ерекшеліктері айқындалған және   осындай тауарларға қатысты кедендік баждарды, салықтарды төлеу жөніндегі міндеттердің орындалуын қамтамасыз ету мөлшері анықталған. (бұдан әрі - шешім №138).

№138 Шешімімен Еуразиялық экономикалық одақ мүшелері шекарасы арқылы өткізілетін тауарларға қатысты кедендік транзит кедендік рәсімі - белгілі бір уақыт кезеңі ішінде екі және одан да көп мемлекеттің аумағы бойынша тасымалданатын жинақталмаған түрдегі ЕАЭО бір немесе бірнеше халықаралық тасымалдау көлік құралдарымен декларациялануы мүмкін екендігін ескере отырып қолданылады, олар осындай компоненттердің немесе транзиттік декларация ретінде көрсетілген тауар беру арқылы осы тауарға қатысты бірнеше бөлшектелінген компоненттерін ААШ немесе ЖТСШ, және кедендік баждарды, салықтарды төлеу жөніндегі міндеттердің орындалуын қамтамасыз ету мөлшерін анықтау кезінде кедендік баждардың, салықтардың ставкалары, тауардың жинақталған немесе аяқталған түрде қолданылады.

Сонымен бірге, ЕАЭО КК ережелерімен, № 138 шешім ережелерімен тауарларды жинақталмаған түрде жеткізілетін «кедендік транзит» кедендік рәсімделуі бойынша тауарларды декларациялау кезінде ААШ және ЖТСШ пайдалану міндетті түрде деп айқындалмаған. 

Сонымен, тауардың құрамдас бөліктері жиналған немесе аяқталған түрінде, осындай компоненттердің ЕАЭО СЭҚ ТН сәйкес ААШ немесе ЖТСШ бойынша құрамына кіретін дайын тауарларға байланыстырылмай жекеленген кодтарын көрсете отырып, және көрсетілген компоненттердің жекеленген тауар ретінде кедендік баждарын қамтамасыз ету мөлшерімен қоса, транзиттік декларацияда кедендік транзит кедендік рәсімімен орналастырылуы мүмкін.

 Осылайша, құрамдас бөліктерді кедендік рәсімдерге орналастыру ААШ немесе ЖТСШ болған жағдайда да, декларанттың өзіне тәуелді.

Демек, кедендік транзит кеден рәсіміне бөлшектенген тауардың құрамдас бөліктерін орналастырған кезде ААШ немесе ЖТСШ болуы және кеден органына ұсынылуы, тек қана Комиссия Алқасының 07.11.2017ж. № 138 шешімімен белгіленген ерекшеліктерді қолданбаған жағдайда ғана міндетті шарт болып табылады.

2. Сұрақ: Ішкі нарықты қорғайтын шаралар қолданылатын тауарларды Еуразиялық экономикалық одағының кедендік аумағына әкелу кезінде тауардың шығарылған жерін растау үшін  қандай шығарылылған жері сертификаты кеден органына берілуге тиіс.  Преференциалды сауда шеңберінде қолданылатын СТ-1 немесе "А" нысанды сертификаттарын ұсыну мүмкін бе?

Жауап: Еуразиялық экономикалық одағының Еуразиялық экономикалық комиссиясы Кеңесінің 13.07.2018 ж. №49 шешімімен кедендік аумағына  әкелінетін тауарлардың шығарылған жерін анықтау ережелері (преференциалды емес тауарлардың шығарылған жерін айқындау ережелері) белгіленген, 25 тармағына сәйкес, Одақта оларға қатысты ішкі нарықты қорғау шаралары қолданылатын ұқсас тауарды әкелген кезде , оның шығу жері  шығарылған жері туралы сертификатпен расталуға тиіс, егер тауарды қорғау шарасы сақталған болса (мысалы, демпингке қарсы баж төленуі) немесе ұқсас тауардың жалпы кедендік құны 150 АҚШ доллардан аспайтын жағдайларды қоспағанда.

Қаралып отырған жағдайда тауарлардың шығарылған жерін растау үшін беру, "преференциалдық емес жалпы нысандағы тауардың шығарылуы туралы сертификатты" ұсыну қажет, талаптары толтыру туралы ережелері жоғарыда аталған Ереженің қосымшасымен (бұдан әрі - Талаптар) бекітілген.

Бұл ретте Талаптардың 8-тармағында Ережеге  "егер құжат ретінде преференциалды сауда шеңберінде тауардың шығарылуы туралы сертификаты қолданылады, мұндай сертификатта қызметтік белгі үшін бағанда "преференциалды емес мақсаттары үшін ", " for non preferential purposes " немесе "à des fins non préférentielles " болу тиіс.

Осылайша, тауарлардың шығарылған жерін растау үшін "СТ-1" және "А" нысандары және басқа да нысандарын сертификаттарын беру жағдайында "Қызметтік белгілер үшін" бағанында белгі сертификаттарын растау преференциалдық жағдайларда мұндай белгілер үшін "преференциалды емес мақсаттары", "for non preferential purposes" немесе "à des fins non préférentielles" мүмкін.

4. Сұрақ: Қандай жолмен ЕАЭО СЭҚ ТН пайдаланылатын терминдер мәнін анықтауға болады?

Жауап: Еуразиялық экономикалық одақ сыртқы экономикалық қызметінің бірыңғай тауар номенклатурасы (бұдан әрі - СЭҚ ТН ЕАЭО) олар әлемдік саудадағы барлық тауарларды қамтитын жіктеуіш болып табылады. Бұл ретте атауларында позицияларын түрлі терминдер пайдаланылады. Жекелеген жағдайларда ғана пайдаланылатын, ЕАЭО ескертпелерде келтірілген терминдердің СЭҚ ТН бойынша тауарларды сыныптау мақсатында арнайы маңызы бар, терминдер ЕАЭО СЭҚ ТН бөлімдеріне және топтарына түсіндірмелерде келтірілген.

ЕАЭО СЭҚ ТН қандай да бір түсіндірулер көрсетілмеген, терминдерге қатысты және ЕАЭО СЭҚ ТН осындай болып табылатын терминнің мәнін келтіру мүмкін емес.

Пайдаланылатын терминдер анықтау қажет болған кезде 10 разрядты кодтық белгілеу қажет болған жағдайда, олар қосымша ЕАЭО СЭҚ ТН деңгейінде Еуразиялық экономикалық одақ ескертулерінде келтірілуі мүмкін. Бұл тәсіл ЕАЭО мүше мемлекеттің уәкілетті органның ұсынысы бойынша ЕАЭО СЭҚ ТН өзгерістер енгізу арқылы жүзеге асырылады.

5. Үндістаннан тауарларды әкелу кезінде және оларды кедендік рәсімдеу кезінде «СТ-А» нысанындағы тауардың шығу тегі туралы сертификаттың электрондық көшірмесін ұсынуға болады ма?

Үндістан ЕАЭО тарифтік преференциялар жүйесін пайдаланушылардың дамушы елдерінің тізбесіне енгізілгендіктен, Үндістаннан тауарларды әкелу кезінде 2020 жылғы 18 сәуірден 30 қыркүйекке дейін қоса алғанда тауарларды кедендік декларациялау кезінде тауардың шығу тегі туралы сертификаттардың электрондық немесе қағаз көшірмелерін ұсыну жеткілікті, бірақ аталған сертификаттың түпнұсқасын міндетті түрде кейін тауарларға арналған декларация тіркелген күннен бастап 6 айдан кешіктірмей ұсыну шартымен.

Бұл жағдайда декларант кеден органына көрсетілген мерзімде тауардың шығу тегі туралы сертификаттың түпнұсқасын ұсыну туралы міндеттеме (еркін нысанда) сертификат көшірмесінің артқы жағында қолмен жазылады немесе басылады.

Тауардың шығу тегі туралы сертификаттың түпнұсқасын жоғарыда көрсетілген мерзімде ұсынбаған жағдайда, тауардың шығу тегі расталмаған болып саналады, тиісінше ЕАЭО Бірыңғай кедендік тарифіне сәйкес кедендік әкелу бажы өндіріп алынады.

Аталған ережелер Еуразиялық экономикалық комиссия Кеңесінің 2020 жылғы 3 сәуірдегі №36 Шешімімен бекітілген.

6. Біздің компания Қытайдан резеңке қолғап әкелмек. Қолғаптар инфекцияны жұқтыру қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін Қазақстан халқына қажет. Мұндай тауарларды әкелу кезінде қандай да бір жеңілдіктер берілетін болады ма?

ЕЭК Кеңесінің 16.03.2020 ж. № 21 Шешіміне сәйкес «резеңке қолғаптар» тауары 2019-nCoV коронавирустық инфекцияның таралуының алдын алу және болдырмау үшін ЕАЭО кедендік аумағына әкелінетін тауарлар тізбесіне кіреді ме? Осы тауар бойынша 2020 жылдың 30 қыркүйек бойынша ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсіміне орналастыру үшін тауарларға арналған декларацияны тіркеу шартымен кедендік әкелу баждарын төлеуден босату түріндегі жеңілдік қарастырылған. Атқарушы билік органы берген және осындай тауарлардың номенклатурасы, саны, құны туралы, сондай-ақ әкелуді жүзеге асыратын ұйымдар туралы мәліметтерді қамтитын әкелінетін тауарлардың нысаналы мақсатын растауды мүше мемлекеттердің кеден органдарына ұсыну тәртібін айқындайды.

7.Кеден одағы комиссиясының 2009 жылғы 27 қарашадағы № 130 Шешіміне сәйкес Иран Ислам Республикасы дамушы елдер-жүйені пайдаланушылар тізіміне кіреді. Осыған байланысты, СТ-3 нысанындағы тауардың шығу сертификаты ұсынылған кезде жеткізілетін тауарға жеңілдіктер берілетін бола ма?

2019 жылғы 27 қазанда бір тараптан Еуразиялық экономикалық одақ пен оған мүше мемлекеттер мен Иран Ислам Республикасы арасында еркін сауда аймағын құруға алып келетін уақытша келісім күшіне енді.

Уақытша Келісімнің 6.9-бабына сәйкес шығарылатын тауарларға қатысты преференциялық тарифтік режим оларды экспорттаушы Тараптың аумағынан импорттаушы Тараптың аумағына тікелей жеткізу шартымен беріледі.

ЕЭК Алқасының 2019 жылғы 22 қаңтардағы №10 «Иран Ислам Республикасынан шығарылатын және Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағына әкелінетін тауарларға қатысты кедендік әкелу баждарының преференциялық ставкалары туралы» шешімімен кедендік әкелу баждарының преференциялық ставкалары қолданылатын тауарлардың тізбесі бекітілді.

Осыған байланысты, тауардың шығу тегі туралы сертификатты берген кезде «СТ-3» нысаны уақытша келісімге сәйкес кедендік әкелу баждарының преференциялық ставкалары қолданылады.

8. Тауарларды сыныптау туралы алдын ала шешім қабылдау үшін кедендік алымын төлеу қандай деректемелерге жүзеге асырылады?

Тұлғалардың өтініші бойынша кеден органдары сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасына сәйкес ААШ қабылдау жолымен тауарларды кедендік декларациялауға дейін сыныптауды жүзеге асыра алады.

Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 16.02.2018ж. № 200 бұйрығымен бекітілген нысан бойынша берілген тауарды сыныптау туралы алдын ала шешім қабылдау туралы тұлғаның өтініші негізінде кеден органы қабылдайды.

Қағаз тасығыштағы құжат түрінде берілген тауарға ААШ қабылдау туралы өтінішке ААШ қабылдау үшін кеден алымын төлеу туралы құжаттың көшірмесі қоса беріледі.

9. Тауарларды сыныптау туралы алдын ала шешім қабылдау электрондық мемлекеттік қызмет болып табылады ма?

Тауарға ААШ қабылдау Үкіметтің 31.01.2020 ж. № 39/НҚ «Мемлекеттік қызметтер тізілімін бекіту туралы» Қаулысының министрдің м.а. бұйрығының ережелеріне сәйкес мемлекеттік қызмет болып табылады.

Осы мемлекеттік қызмет қағаз жеткізгіште және электрондық түрде көрсетіледі.

10.Мемлекеттік кірістер органдарының лауазымды тұлғасы тауарлардың сынамалары мен үлгілерін іріктеу кезінде қатысуға тиіс пе?

Кодекстің 45-бабының 2-тармағына сәйкес, қажет болған жағдайда, кедендік сараптама жүргізу үшін тауардың сынамалары және (немесе) үлгілері, сондай-ақ фотосуреттері, суреттері, сызбалары, бұйымдардың паспорттары және тауарларды сыныптау туралы алдын ала шешім қабылдау үшін қажетті, өтініш иесінің мөрімен (ол болған жағдайда) куәландырылған басқа да құжаттар ұсынылады.

ААШ қабылдау кезінде тауарлардың сынамалары мен үлгілерін өтініш беруші ұсынады, осыған байланысты Мемлекеттік кірістер органдарының лауазымды тұлғалары тауарлардың сынамалары мен үлгілерін іріктеу кезінде қатыспайды.

11. Құрастырылмаған немесе бөлшектелген түрдегі, оның ішінде жасақталмаған немесе жасалып бітпеген түрдегі тауарды сыныптау туралы шешім қабылдау (бұдан әрі – құрастырылмаған түрдегі шешім)

Декларациялану ерекшеліктері осы Кодекстің 190бабында көзделген, белгілі бір уақыт кезеңі ішінде әртүрлі тауар партияларымен әкелінуі болжанатын, құрастырылмаған түрдегі тауарды сыныптау туралы шешімді уәкілетті орган немесе уәкілетті орган айқындаған жағдайларда аумақтық кеден органы тұлғаның жазбаша өтініші негізінде қабылдайды.

Аумақтық мемлекеттік кіріс органы, егер сыртқы сауда шартының (келісім-шартының) сомасы 200 000 (екі жүз мың) АҚШ долларынан кем немесе тең болған жағдайда, құрастырылмаған түрдегі шешімді тұлғаның өтініші бойынша қабылдайды.

Уәкілетті орган (Мемлекеттік кірістер комитеті) сыртқы сауда шартының (келісім-шартының) сомасы 200 000 (екі жүз мың) АҚШ долларынан асып кеткен жағдайда қабылдайды.

Құрастырылмаған түрдегі тауарды сыныптау туралы шешім қабылдау туралы өтініштің нысаны Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 16.02.2018 ж. № 202 бұйрығымен бекітілген.