Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Мемлекеттік кірістер комитеті ЕАЭО елдерімен шекарадағы мемлекеттік кірістер органдары тасымалданатын жүктерді қадағалайтынын хабарлайды.

Мониторинг нәтижелері тауарлардың еркін қозғалысы аясында салық төлеуден жалтарудың әртүрлі схемалары, соның ішінде жалған алушыларға тауарларды әкелу қолданылғанын көрсетті.

Мысалы, бұл схема Ресей Федерациясынан астық әкелу кезінде жиі қолданылады.

Сонымен, 2019-2021 жж. Ресей Федерациясынан Қазақстан Республикасына 2 млн тонна бидай әкелінсе, 246,5 мың тонна импорт бойынша 1,7 млрд теңгеге ҚҚС төленбеген.

Негізінен бидай төмен бағамен импортталады және бұл бюджетке тікелей салық шығыны.

Осындай фактілердің алдын алу мақсатында 2020 жылдың желтоқсан айында тауарларға ілеспе жүкқұжаттарды (ТІЖ) беру бойынша пилоттық жоба іске қосылды.

ТІЖ тіркеу электрондық цифрлық қолтаңбамен (ЭЦҚ) қол қою арқылы жүзеге асырылады.

Бұл жүктің нақты жөнелтуші мен алушысын анықтауға мүмкіндік береді және құжаттарды ресімдеуді және жүкті қатысы жоқ тұлғаларға жеткізуді болдырмайды.

Шекарадан өту уақыты қысқарады, өйткені ТІЖ шекарадан өткенге дейін шығарылады және трафик туралы мәліметтер жүйеге автоматты түрде енгізіледі, бұл адам факторы мен сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін болдырмайды.

ТІЖ енгізудің арқасында жалпы ЕАЭО елдерінен қатысы жоқ тұлғаларға тауарлар импорты 2019 жылғы 10,2 мың фактіден 2021 жылы 259 фактіге дейін азайды.

Өз кезегінде, ЕАЭО елдерінен импорт бойынша ҚҚС түсімдері 2021 жылы 35%-ке немесе 2020 жылға қарай 236 млрд теңгеге өсті.

Мұндай нәтижелерге, басқалармен қатар, ЕАЭО елдерімен өзара саудада Қазақстан Республикасының 40 мыңнан астам (60%) экспорттаушылары мен импорттаушылары ТІЖ ресімдеуінің арқасында қол жеткізілді.

Жүргізіліп жатқан пилоттық жобаның оң нәтижелерін, сондай-ақ сыртқы экономикалық қызметке қатысушылардың көпшілігінің  дайындығын ескере отырып, 2023 жылғы 10 ақпаннан бастап астықты және оның жекелеген түрлерін дәнді дақылдарды әкелу мен әкету үшін ТІЖ-ны міндетті тіркеу енгізіледі

Осы мақсатта Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары – Қаржы министрінің 2022 жылғы 22 қарашадағы № 1178 бұйрығына қол қойылды.