ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҚАРЖЫ МИНИСТРЛІГІНІҢ

МЕМЛЕКЕТТІК КІРІСТЕР КОМИТЕТІ

БАСПАСӨЗ ХАБАРЛАМАСЫ

Жалдау шарты бойынша тауарларды әкелу кезінде тауарлардың кедендік құнын айқындаудың кейбір мәселелері

2021 жылғы 1 наурызда Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасы «Жалдау немесе қаржылық жалдау (лизинг) шарты бойынша Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағына әкелінетін тауарлардың кедендік құнын айқындау туралы ережені бекіту туралы» №23 шешімді (бұдан әрі - шешім) бекітті.

Шешім жалдау немесе қаржылық жалдау (лизинг) шарты бойынша ЕАЭО кедендік аумағына әкелінетін тауарлардың кедендік құнын айқындау әдістерін қолдану кезінде тауарлардың кедендік құны туралы Еуразиялық экономикалық одақтың Кеден кодексі (бұдан әрі тиісінше - ЕАЭО КК, ЕАЭО) басшысының ережелерін біркелкі қолдануды қамтамасыз ету үшін әзірленді.

Жалдау немесе лизинг нысанасы болып табылатын тауарларды әкелу кезінде оларды ЕАЭО КК-нің 39-бабын қолдану мақсаттары үшін қажет сияқты ЕАЭО кедендік аумағына әкету үшін сату жүзеге асырылмауына байланысты, тіпті жалдау шарты немесе лизинг шарты тауарларды кейіннен сатып алу мүмкіндігін көздесе де, мәміле құны бойынша әдіс (1-әдіс) қолданылмайды.

Осы тұжырымдар сондай-ақ Дүниежүзілік кеден ұйымының Кедендік бағалау жөніндегі техникалық комитетінің 1.1-консультациялық қорытындысында қамтылған, онда шартта тауарларды одан әрі сатып алу ниеті көзделсе де, жалдау және лизинг мәмілесі сатуды қамтымайды және жалдау немесе лизинг шарттары бойынша тауарлар импорты импортталған тауарлар сату нысанасы болып табылмайтын жағдайларға жатады деп айқындалған.

Егер одақтың кедендік аумағына әкету үшін бірдей немесе біртекті тауарларды сату туралы құжатпен расталған мәліметтер болса, жалдау немесе лизинг нысанасы болып табылатын тауарлардың кедендік құны ұқсас тауарлармен жасалған мәміленің құны бойынша (2-әдіс) немесе тиісінше ЕАЭО КК-нің 41 немесе 42-баптарына сәйкес біртекті тауарлармен жасалған мәміленің құны бойынша (3-әдіс) айқындалады.

Жалдау немесе лизинг нысанасы болып табылатын тауарлардың жалға алушыға немесе лизинг алушыға уақытша иеленуге және (немесе) пайдалануға берілуіне және олардың одақтың кедендік аумағында сатылғаны туралы мәліметтердің болмауына байланысты шегеру әдісі (4-әдіс) бұрын әкелінген бірдей немесе біртекті тауарлардың Одақтың кедендік аумағында сатылғаны туралы құжатпен расталған мәліметтер болған кезде ғана қолданылуы мүмкін.

Қосу әдісі (5-әдіс) тауарларды өндіруші ұсынатын коммерциялық құжаттармен расталған бағаланатын тауарлардың өндірісі туралы мәліметтерге негізделеді. Тауарларды өндіруге арналған шығыстар туралы құжаттар мен мәліметтердің, әдетте, құпия сипатта болатындығын және өндіруші жария етпейтінін ескере отырып, 5-әдісті пайдалану өндіруші жалға алушыға немесе лизинг алушыға өндіріс шығындары туралы құжаттар мен мәліметтерді беруге келіскен жағдайларда ғана мүмкін болады.

Бұл ретте жалға алу нысанасын жалға алушыға осындай тауарды өндіруші тікелей бере алатынын, ал лизинг беруші, әдетте, лизинг нысанасын өндіруші болып табылмайтынын назарға алу қажет.

Осы шешім ЕЭК Алқасының 06.08.2019 жылғы №138 шешімімен бекітілген тауарлардың кедендік құнын айқындау кезінде резервтік әдісті (6-әдіс) қолдану қағидаларын ескере отырып, ЕАЭО КК-нің 45-бабына сәйкес резервтік әдісті (6-әдіс) қолдануға қатысты нормаларды неғұрлым егжей-тегжейлі ашады. Бұл ретте резервтік әдісті (6-әдіс) қолдану шеңберінде төленетін жалдау ақысының немесе лизингтік төлемдердің сомалары туралы мәліметтер де пайдаланылуы мүмкін.

Тауарлардың кедендік құнына кедендік құнның бөлігі болып табылмайтын шығыстар, мысалы, ЕАЭО КК-нің 40-бабының 2-тармағында көзделген шығыстар және Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасының 2015 жылғы 22 қыркүйектегі № 118 шешімімен бекітілген тауарлардың кедендік құнын айқындау кезінде пайыздық төлемдерді есепке алу қағидаларында көзделген шарттар сақталған кезде пайыздық төлемдер енгізілмеуге тиіс.

Егер жалдау немесе лизинг шартында меншік құқығының ауысуы көзделмеген жағдайда, тауарлардың кедендік құнын айқындау жалдау ақысының немесе лизингтік төлемдердің сомасына да негізделуі мүмкін. Мысалы, тауарлардың экономикалық өмірі (пайдалы қызмет мерзімі) кезеңіндегі болжамды жалгерлік төлемдердің немесе лизингтік төлемдердің жиынтығы негіз бола алады. Бұл ретте жаңа және пайдаланылған тауарлардың экономикалық өмір сүру мерзіміне (тиімді пайдалану мерзіміне) қатысты айырмашылықтар ескерілуге тиіс, оларды айқындау кезінде жаңа тауарлар үшін – «экономикалық өмірдің бүкіл мерзімі», ал бұрын пайдаланғандар үшін – «қалған экономикалық өмір сүру мерзімі» пайдаланылады.

Жалдау немесе лизинг нысанасы болып табылатын тауарлардың кедендік құнын айқындау кезінде шарттың талаптарына байланысты және ЕАЭО КК 5-тарауының ережелерін ескере отырып, толықтырулар немесе шегерімдер түрінде түзетулер жүргізу қажет.