Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің (бұдан әрі - Азаматтық кодекс) 506-бабының 1-тармағына сәйкес, сыйға тарту шарты бойынша бір тарап (донор) мүліктік немесе мүліктік құқықтағы затты басқа тұлғаға (жасаушы) өзіне немесе үшінші тұлғаға беруге немесе беруге міндеттенеді. немесе өзін-өзі немесе үшінші тарап алдындағы мүліктік міндеттемелерінен босатады немесе өзіне алады.

 «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасының Кодексін қолданысқа енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 33-бабында жазылған қолданыстағы редакциясындағы (бұдан әрі – Енгізу туралы Заң) «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» 2017 жылғы 25 желтоқсандағы № 120-VI ЗРК Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі)  331-бабы 1-тармағының 1) тармақшасына сәйкес жеке тұлғаның мүлікті өткізуі кезінде құн өсімінен түсетін кіріс меншік құқығы тіркелген күннен бастап бір жылдан аз уақыт Қазақстан Республикасының аумағында меншік құқығында болған тұрғынжайлар, саяжай құрылыстары, гараждар, жеке қосалқы шаруашылық объектілері мынадай мүлікті өткізген кезде туындайды.

Енгізу туралы Заңының 33-бабында жазылған қолданыстағы редакциясындағы Салық кодексінің 331-бабының 6-тармағына сәйкес жеке тұрғын үйді өткізетін тұлға салған жеке тұрғын үй, сондай-ақ осы баптың 1-тармағының 1) – 7) тармақшаларында көрсетілген, мұра, қайырымдылық көмек түрінде алынған мүлік өткізілген жағдайларда (осы баптың 5-тармағында көзделген жағдайды қоспағанда), мүлікті өткізу бағасы (құны) мен меншік құқығы туындаған күнге өткізілетін мүліктің нарықтық құны арасындағы оң айырма құн өсімінен түсетін кіріс болып табылады.

Бұл ретте мұндай нарықтық құнды салық төлеуші осындай мүлік өткізілген салықтық кезең үшін жеке табыс салығы бойынша декларацияны тапсыруға белгіленген мерзімнен кешіктірмей айқындауға тиіс. Осы тармақтың мақсатында Қазақстан Республикасының бағалау қызметі туралы заңнамасына сәйкес бағалаушы мен салық төлеуші арасындағы шарт бойынша жүргізілген бағалау туралы есепте айқындалған құн нарықтық құн болып табылады.

Енгізу туралы Заңының 33-бабында жазылған қолданыстағы редакциясындағы Салық кодексінің 331-бабы 7-тармағының 1) тармақшасына сәйкес осы баптың 6-тармағында көрсетілген жағдайда осы баптың 1-тармағының 1) – 7) тармақшаларында көрсетілген өткізілген мүлікке меншік құқығы туындаған күнге айқындалған нарықтық құны болмаған кезде не нарықтық құнды айқындаудың осы баптың 6-тармағында белгіленген мерзімі сақталмаған кезде, сондай-ақ осы баптың 6-тармағында көрсетілмеген, мүлікті сатып алу бағасы (құны) болмаған басқа да жағдайларда, осы баптың 1-тармағының 1) тармақшасында көрсетілген мүлік бойынша – мүлікті өткізу бағасы (құны) мен бағалау құны арасындағы оң айырма. Бұл ретте «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясы өткізілген мүлікке меншік құқығы туындаған жылдың 1 қаңтарына мүлік салығын есептеу үшін айқындаған құн бағалау құны, құн өсімінен түсетін кіріс болып табылады.

Жоғарыда айтылғанның негізінде, сыйлық ретінде алынған және меншік құқығында тіркелген пәтер сатылған кезде бір жылдан аз уақытқа мүліктік құқығында болған пәтерді сату кезінде құн өсімі түрінде мүліктік кірістер пайда болған кезде нарықтық құнын қолдануға заңды негіздер жоқ.  Құнның өсуінен түсетін пайда пәтерді сату бағасы (құны) мен меншік құқығы туындаған жылдың 1 қаңтарындағы «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясының мүлік салығын есептеу кезінде анықталған сметалық құн арасындағы оң айырма болады.